سند چشم انداز حوزه های علمیه[1]

در این افق حوزه علمیه برخوردا از ویژگی های ذیل است:

بهره مند از فنآوری های مناسب و روزآمد با حفظ شیوه و سنت های سلف صالح؛

پیشبرد علوم و اندیشه اسلامی از طریق اجتهاد و خلاقیت؛

هوشمندی و مراقبت در بهره برداری از علوم و تجارب بشری و فن آوری های نوین با تاکید بر حفظ هویت حوزه های علمیه

هدف کلان 1

فعال در فهم اجتهادی و جامع دین، با تکیه بر فقه حکومتی و رویکرد فقه جواهری

راهبرد کلان 1

زمینه سازیِ تقویت و توسعه بنیان های اجتهاد و مجتهد پروری

محور های اساسی اقدامات

اقدامات راهبردی

احیای تراث اسلامی و پایش علمی

·        نظام مند سازی احیای تراث اسلامی در عرصه های تدوین، گردآوری، ارزیابی، پالایش، بازیابی و بکارگیری دانش تجربه انباشته سلف صالح و نخبگان و بزرگان معاصر حوزه

·        ایجاد سامانه بومی سنجش و پایش علم و اندیشه و فرهنگ حوزه های علمیه، با شاخص ها و استانداردهای بومی

راهبرد کلان 2

ایجاد زمینه های لازم برای حضور عالمانه و اجتهادی حوزه و حوزیان در عرصه های گوناگون برای تامین نیازهای دینی فردی و اجتماعی و حاکمیتی در سطوح ملی و فراملی

محور های اساسی اقدامات

اقدامات راهبردی

تعامل با مجامع علمی و اندیشمندان رشته های علمی مختلف

·        تعامل هم افزا با مجامع علمی فعال و پیشرو در مباحث مرتبط با فهم جامع و اجتهادی دین

·        بهره مندی سامان یافته و هوشمندانه از توانایی های اندیشمندان و بزرگان رشته های علمی مختلف

 

هدف کلان 3

تامین و تولید علم و اندیشه و فرهنگ متقن و متناسب با نیاز جوامع هدف و در طراز جهانی، مبتنی بر آموزه های قرآن و مکتب اهل بیت علیهم السلام

راهبرد کلان 1

مدیریت و توسعه پژوهش ها و فعالیت های فکری-فرهنگی حوزه های علمیه در مراکز پژوهشی و مطالعاتی و فرهنگی حوزوی و پیرامونی حوزه

محور های اساسی اقدامات

اقدامات راهبردی

پایش محیطی و آینده پژوهی در عرصه علم و اندیشه فرهنگ

·        طراحی و استقرار سامانه پیمایش محیطی (محیط شناسی، مخاطب شناسی، موضوع شناسی، نیاز سنجی، مسئاله یابی و پیامد سنجی) علمی و فکری و فرهنگی

·        ایجاد سامانه بومی سنجش و پایش علم و اندیشه و فرهنگ حوزه های علمیه با شاخص ها و استاندارهای حوزوی

·        ایجاد سازو کار متناسب و کارآمد آینده پژوهی در عرصه های علم و اندیشه و فرهنگ اسلامی

تربیت و تقویت پژوهشگران حوزوی

·        گسترش پشتیبانی و خدمات دهی علمی-پژوهشی هدفمند به پژوهشگران و اندیشوران و فعالان فرهنگی حوزوی

بهره گیری موثر از مبانی علوم اسلامی و یافته های علوم جدید

·        ایجاد ساز و کار مناسب و کارآمد برای مستند سازی و به کار گیری یافته ها و نتایج تحقیقات علمی و فکری و فرهنگی مجموعه های حوزوی و پیرامونی حوزه

·        تبیین علمی-اجتهادی مبانی، اصول، ابعاد و شاخص های اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله برای مواجهه هوشمندانه و بصیرت مدارانه با جریان های انحرافی از اسلام (به ویژه تفکر سلفی-تکفیری)

·        طراحی و استقرار سازو کار مناسب و کارآمد برای ورود گزینشی علوم و فناوری های جدید به حوزه (با پالایش، بومی سازی، غنی سازی، آموزش و به کار گیری آنها)

راهبرد کلان 2

گسترش نظام مند و متوازن سرمایه های انسانی، فرهنگی، اجتماعی و مادی حوزه های علمیه

محور های اساسی اقدامات

اقدامات راهبردی

جذب و سازمان دهی و حمایت مادی و معنوی از عناصر فرهیخته و نخبه حوزه

·        جذب و سازماندهی و به کارگیری هدفمند عناصر فرهیخته و متعهد به آرمان ها و ارزش های حوزه علمیه و نظام اسلامی

·        زمینه سازی و حمایت حوزه از ایجاد و گسترش مجموعه های علمی و فرهنگی حوزوی

·        ساماندهی و حمایت و صیانت از محققان و نخبگان به عنوان سرمایه های راهبردی حوزه

توسعه زیرساخت های مورد نیاز برای فعالیت های علمی -پژوهشی

·        تامین و تجهیز و به روز رسانی امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز برای فعالیت های پژوهشی و فکری و فرهنگی

·        پیش بینی و طراحی و استقرار سازوکار مناسب و کارآمد و هوشمندانه برای ورود گزینشی علوم و فن آوری های جدید به حوزه

راهبرد کلان 3

ایجاد تحول در فرایندها و شکل و محتوای فعالیت های علمی و فکری-فرهنگی حوزه

محور های اساسی اقدامات

اقدامات راهبردی

بهبود فرآیندهای مرتبط ب فعالیت های فکری-فرهنگی

·        ایجاد و توسعه سازوکارهای مناسب برای حضور موثر و نقش آفرین حوزه در تعاملات علمی و فرهنگی در عرصه های داخلی و بین المللی

·        برنامه ریزی و ساماندهی نظام مند به پیام رسانی علمی و فرهنگی با رویکرد فرایندی به مخاطب

·        ایجاد و ارتقاء نظام ارزیابی و نظارت بر فرایند های تولید و ممیزی و بهره گیری محصولات علمی-فرهنگی با محتوای دینی

·        طراحی و پیاده سازی ومدیریت هدفمند شبکه های اجتماعی بومی و کارآمد، برای تاثیر گذاری و جهت دهی و مهار پیامدهای سوء فکری-فرهنگی دیگر شبکه های اجتماعی، در سطح مخاطبان و جوامع هدف

·        ایجاد شبکه های پیشرفته و هم افزای واحد های اطلاع رسانی حوزوی و همسو، برای ارائه محتوا و اطلاعات در سطوح ملی و فراملی

هدف کلان 8

دستیابی به علوم اجتماعی و انسانی بر پایه آموزه های وحیانی، در راستای استقرار تمدن جهانی اسلام

راهبرد کلان 1

حضور عالمانه و اجتهادی حوزه و حوزویان در عرصه علوم اجتماعی و انسانی

محورهای اساسی اقدامات

اقدامات راهبردی

سیاست گذاری و برنامه ریزی راهبردری برای رشد علوم انسانی- اسلامی

·        ایجاد و توسعه شبکه علمی مجازی نهاد ها و نخبگان علمی-فرهنگی، با محوریت تولید علوم انسانی-اسلامی

·        کمک به ارتقای علم و فناوری در جهان اسلام و احیای موقعیت محوری و تاریخی ایران در فرهنگ و تمدن اسلامی

·        ایجاد سازو کار مناسب و کارآمد برای مستند سازی و به کار گیری یافته ه و نتایج تحقیقات علمی و فکری و فرهنگی

ایجاد زمینه های لازم برای نیاز سنجی و پایش محیطی در عرصه تولید علوم انسانی-اسلامی

·        طراحی سامانه نیازسنجی و اولویت سنجی از نیازها و ظرفیت های علمی نهادها و مراکز علمی، در بخش علوم اجتماعی و انسانی

شناسایی و توانمندسازی و بهره مندی از استعداد ها و پژوهشگران نخبه حوزوی

·        شناسایی، جذب، پرورش، حفظ و سامان دهی نظام مند استعداد ها و نخبگان علوم انسانی-اسلامی

·        تقویت و تعمیق دانش، توانمندسازی مهارتی و به روز رسانی اطلاعات فضلا و پژوهشگران سرآمد حوزه در تولید علوم انسانی

·        توسعه پشتیبانی و خدمات دهی علمی-پژوهشی هدفمند به پژوهشگران و اندیشوران در عرصه علوم انسانی-اسلامی

 

هدف کلان 9

ایفای نقش موثر در طراحی و زمینه سازی و استقرار نظام های اجتماعی اسلام

راهبرد کلان 1

حضور موثر و نقش آفرینی محوری حوزه در زمینه طراحی سبک زندگی فردی و اجتماعی اسلامی در عرصه های گوناگون

محورهای اساسی اقدامات

اقدامات راهبردی

حمایت و تشویق و پشتیبانی از اندیشمندان، طرح های مطالعاتی و موسسات فعال در علوم اسلامی

·        حمایت و تشویق طرح های مطالعاتی و تحقیقات کاربردی و توسعه ای در پژوهش های علوم انسانی-اسلامی

·        تشویق و هدایت موسسات علمی و آموزشی در توسعه علوم انسانی-اسلامی، برای گسترش مرزهای علم و پاسخگویی به نیازهای جامعه

·        حمایت از تاسیس انجمن ها و پژوهشگاه ها و قطب های علمی مشترک میان حوزه و دانشگاه، برای شکل گیری و پیدایش دیدگاه ها و نظریات اسلامی در عرصه علوم انسانی

تقویت تعاملات و همکاری های اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در عرصه علوم انسانی

·        شبکه سازی موسسات آموزشی و پژوهشی در عرصه انسانی-اسلامی، برای افزایش هماهنگی و همکاری و تقویت تحقیقات میان رشته ای از راه اشتراک امکانات و تجیهزات، تقسیم کارهای پژوهشی و جذب نخبگان علمی

·        طراحی شبکه علمی مجازی از نهاد ها و نخبگان علمی-فرهنگی در سطح ملی و فراملی با محوریت حوزه، برای تبیین نظریات اسلامی در عرصه علوم انسانی-اسلامی

·        توسعه و تقویت شبکه های مناسبات ملی و فراملی دانشمندان و پژوهشگران و همکاری بین المللی با آنان، با اولویت کشورهای اسلامی

·        بهره مندی سامان یافته و هوشمندانه از توانایی های اندیشمندان و بزرگان رشته های مختلف علمی در سطح ملی و فراملی، برای طراحی نظام های اجتماعی اسلام

·        شناسایی و طراحی رشته های علمی-آموزشی جدید، متناسب با نیازهای کنونی و آینده

راهبرد کلان 2

حضور موثر و نقش آفرینی محوری حوزه در زمینه سازی و استقرار نظام های اجتماعی اسلام در عرصه های ملی و فراملی

محورهای اساسی اقدامات

اقدامات راهبردی

مدیریت و بهره برداری موثر از فن آوری های اطلاعاتی و روزآمد

·        ایجاد شبکه های پیشرفته و هم افزا از واحدهای اطلاع رسانی حوزوی و همسو برای ارائه محتوا و اطلاعات در سطوح ملی و فراملی

·        مدیریت هوشمندانه در بهره برداری از علوم و فن آوری های روزآمد برای گسترش فعالیت های علمی-فرهنگی حوزه های علمیه

 

 

[1] مصوبه شورای عالی حوزه های علمیه؛ شماره جلسه: 179؛ تاریخ جلسه: 25/10/1394؛ تاریخ ثبت: 21/01/1395