سند چشم انداز حوزه های علمیه[1]
- چشم انداز حوزه علمیه:
در این افق حوزه علمیه برخوردا از ویژگی های ذیل است:
بهره مند از فنآوری های مناسب و روزآمد با حفظ شیوه و سنت های سلف صالح؛
- مبانی و ارزش های اساسی حوزه های علمیه:
پیشبرد علوم و اندیشه اسلامی از طریق اجتهاد و خلاقیت؛
- سیاست های کلان حوزه های علمیه:
هوشمندی و مراقبت در بهره برداری از علوم و تجارب بشری و فن آوری های نوین با تاکید بر حفظ هویت حوزه های علمیه
- اهداف کلان، راهبردها و اقدامات:
هدف کلان 1 |
فعال در فهم اجتهادی و جامع دین، با تکیه بر فقه حکومتی و رویکرد فقه جواهری |
راهبرد کلان 1 |
زمینه سازیِ تقویت و توسعه بنیان های اجتهاد و مجتهد پروری |
محور های اساسی اقدامات |
اقدامات راهبردی |
احیای تراث اسلامی و پایش علمی |
· نظام مند سازی احیای تراث اسلامی در عرصه های تدوین، گردآوری، ارزیابی، پالایش، بازیابی و بکارگیری دانش تجربه انباشته سلف صالح و نخبگان و بزرگان معاصر حوزه · ایجاد سامانه بومی سنجش و پایش علم و اندیشه و فرهنگ حوزه های علمیه، با شاخص ها و استانداردهای بومی |
راهبرد کلان 2 |
ایجاد زمینه های لازم برای حضور عالمانه و اجتهادی حوزه و حوزیان در عرصه های گوناگون برای تامین نیازهای دینی فردی و اجتماعی و حاکمیتی در سطوح ملی و فراملی |
محور های اساسی اقدامات |
اقدامات راهبردی |
تعامل با مجامع علمی و اندیشمندان رشته های علمی مختلف |
· تعامل هم افزا با مجامع علمی فعال و پیشرو در مباحث مرتبط با فهم جامع و اجتهادی دین · بهره مندی سامان یافته و هوشمندانه از توانایی های اندیشمندان و بزرگان رشته های علمی مختلف |
هدف کلان 3 |
تامین و تولید علم و اندیشه و فرهنگ متقن و متناسب با نیاز جوامع هدف و در طراز جهانی، مبتنی بر آموزه های قرآن و مکتب اهل بیت علیهم السلام |
راهبرد کلان 1 |
مدیریت و توسعه پژوهش ها و فعالیت های فکری-فرهنگی حوزه های علمیه در مراکز پژوهشی و مطالعاتی و فرهنگی حوزوی و پیرامونی حوزه |
محور های اساسی اقدامات |
اقدامات راهبردی |
پایش محیطی و آینده پژوهی در عرصه علم و اندیشه فرهنگ |
· طراحی و استقرار سامانه پیمایش محیطی (محیط شناسی، مخاطب شناسی، موضوع شناسی، نیاز سنجی، مسئاله یابی و پیامد سنجی) علمی و فکری و فرهنگی · ایجاد سامانه بومی سنجش و پایش علم و اندیشه و فرهنگ حوزه های علمیه با شاخص ها و استاندارهای حوزوی · ایجاد سازو کار متناسب و کارآمد آینده پژوهی در عرصه های علم و اندیشه و فرهنگ اسلامی |
تربیت و تقویت پژوهشگران حوزوی |
· گسترش پشتیبانی و خدمات دهی علمی-پژوهشی هدفمند به پژوهشگران و اندیشوران و فعالان فرهنگی حوزوی |
بهره گیری موثر از مبانی علوم اسلامی و یافته های علوم جدید |
· ایجاد ساز و کار مناسب و کارآمد برای مستند سازی و به کار گیری یافته ها و نتایج تحقیقات علمی و فکری و فرهنگی مجموعه های حوزوی و پیرامونی حوزه · تبیین علمی-اجتهادی مبانی، اصول، ابعاد و شاخص های اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله برای مواجهه هوشمندانه و بصیرت مدارانه با جریان های انحرافی از اسلام (به ویژه تفکر سلفی-تکفیری) · طراحی و استقرار سازو کار مناسب و کارآمد برای ورود گزینشی علوم و فناوری های جدید به حوزه (با پالایش، بومی سازی، غنی سازی، آموزش و به کار گیری آنها) |
راهبرد کلان 2 |
گسترش نظام مند و متوازن سرمایه های انسانی، فرهنگی، اجتماعی و مادی حوزه های علمیه |
محور های اساسی اقدامات |
اقدامات راهبردی |
جذب و سازمان دهی و حمایت مادی و معنوی از عناصر فرهیخته و نخبه حوزه |
· جذب و سازماندهی و به کارگیری هدفمند عناصر فرهیخته و متعهد به آرمان ها و ارزش های حوزه علمیه و نظام اسلامی · زمینه سازی و حمایت حوزه از ایجاد و گسترش مجموعه های علمی و فرهنگی حوزوی · ساماندهی و حمایت و صیانت از محققان و نخبگان به عنوان سرمایه های راهبردی حوزه |
توسعه زیرساخت های مورد نیاز برای فعالیت های علمی -پژوهشی |
· تامین و تجهیز و به روز رسانی امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز برای فعالیت های پژوهشی و فکری و فرهنگی · پیش بینی و طراحی و استقرار سازوکار مناسب و کارآمد و هوشمندانه برای ورود گزینشی علوم و فن آوری های جدید به حوزه |
راهبرد کلان 3 |
ایجاد تحول در فرایندها و شکل و محتوای فعالیت های علمی و فکری-فرهنگی حوزه |
محور های اساسی اقدامات |
اقدامات راهبردی |
بهبود فرآیندهای مرتبط ب فعالیت های فکری-فرهنگی |
· ایجاد و توسعه سازوکارهای مناسب برای حضور موثر و نقش آفرین حوزه در تعاملات علمی و فرهنگی در عرصه های داخلی و بین المللی · برنامه ریزی و ساماندهی نظام مند به پیام رسانی علمی و فرهنگی با رویکرد فرایندی به مخاطب · ایجاد و ارتقاء نظام ارزیابی و نظارت بر فرایند های تولید و ممیزی و بهره گیری محصولات علمی-فرهنگی با محتوای دینی · طراحی و پیاده سازی ومدیریت هدفمند شبکه های اجتماعی بومی و کارآمد، برای تاثیر گذاری و جهت دهی و مهار پیامدهای سوء فکری-فرهنگی دیگر شبکه های اجتماعی، در سطح مخاطبان و جوامع هدف · ایجاد شبکه های پیشرفته و هم افزای واحد های اطلاع رسانی حوزوی و همسو، برای ارائه محتوا و اطلاعات در سطوح ملی و فراملی |
هدف کلان 8 |
دستیابی به علوم اجتماعی و انسانی بر پایه آموزه های وحیانی، در راستای استقرار تمدن جهانی اسلام |
راهبرد کلان 1 |
حضور عالمانه و اجتهادی حوزه و حوزویان در عرصه علوم اجتماعی و انسانی |
محورهای اساسی اقدامات |
اقدامات راهبردی |
سیاست گذاری و برنامه ریزی راهبردری برای رشد علوم انسانی- اسلامی |
· ایجاد و توسعه شبکه علمی مجازی نهاد ها و نخبگان علمی-فرهنگی، با محوریت تولید علوم انسانی-اسلامی · کمک به ارتقای علم و فناوری در جهان اسلام و احیای موقعیت محوری و تاریخی ایران در فرهنگ و تمدن اسلامی · ایجاد سازو کار مناسب و کارآمد برای مستند سازی و به کار گیری یافته ه و نتایج تحقیقات علمی و فکری و فرهنگی |
ایجاد زمینه های لازم برای نیاز سنجی و پایش محیطی در عرصه تولید علوم انسانی-اسلامی |
· طراحی سامانه نیازسنجی و اولویت سنجی از نیازها و ظرفیت های علمی نهادها و مراکز علمی، در بخش علوم اجتماعی و انسانی |
شناسایی و توانمندسازی و بهره مندی از استعداد ها و پژوهشگران نخبه حوزوی |
· شناسایی، جذب، پرورش، حفظ و سامان دهی نظام مند استعداد ها و نخبگان علوم انسانی-اسلامی · تقویت و تعمیق دانش، توانمندسازی مهارتی و به روز رسانی اطلاعات فضلا و پژوهشگران سرآمد حوزه در تولید علوم انسانی · توسعه پشتیبانی و خدمات دهی علمی-پژوهشی هدفمند به پژوهشگران و اندیشوران در عرصه علوم انسانی-اسلامی |
هدف کلان 9 |
ایفای نقش موثر در طراحی و زمینه سازی و استقرار نظام های اجتماعی اسلام |
راهبرد کلان 1 |
حضور موثر و نقش آفرینی محوری حوزه در زمینه طراحی سبک زندگی فردی و اجتماعی اسلامی در عرصه های گوناگون |
محورهای اساسی اقدامات |
اقدامات راهبردی |
حمایت و تشویق و پشتیبانی از اندیشمندان، طرح های مطالعاتی و موسسات فعال در علوم اسلامی |
· حمایت و تشویق طرح های مطالعاتی و تحقیقات کاربردی و توسعه ای در پژوهش های علوم انسانی-اسلامی · تشویق و هدایت موسسات علمی و آموزشی در توسعه علوم انسانی-اسلامی، برای گسترش مرزهای علم و پاسخگویی به نیازهای جامعه · حمایت از تاسیس انجمن ها و پژوهشگاه ها و قطب های علمی مشترک میان حوزه و دانشگاه، برای شکل گیری و پیدایش دیدگاه ها و نظریات اسلامی در عرصه علوم انسانی |
تقویت تعاملات و همکاری های اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در عرصه علوم انسانی |
· شبکه سازی موسسات آموزشی و پژوهشی در عرصه انسانی-اسلامی، برای افزایش هماهنگی و همکاری و تقویت تحقیقات میان رشته ای از راه اشتراک امکانات و تجیهزات، تقسیم کارهای پژوهشی و جذب نخبگان علمی · طراحی شبکه علمی مجازی از نهاد ها و نخبگان علمی-فرهنگی در سطح ملی و فراملی با محوریت حوزه، برای تبیین نظریات اسلامی در عرصه علوم انسانی-اسلامی · توسعه و تقویت شبکه های مناسبات ملی و فراملی دانشمندان و پژوهشگران و همکاری بین المللی با آنان، با اولویت کشورهای اسلامی · بهره مندی سامان یافته و هوشمندانه از توانایی های اندیشمندان و بزرگان رشته های مختلف علمی در سطح ملی و فراملی، برای طراحی نظام های اجتماعی اسلام · شناسایی و طراحی رشته های علمی-آموزشی جدید، متناسب با نیازهای کنونی و آینده |
راهبرد کلان 2 |
حضور موثر و نقش آفرینی محوری حوزه در زمینه سازی و استقرار نظام های اجتماعی اسلام در عرصه های ملی و فراملی |
محورهای اساسی اقدامات |
اقدامات راهبردی |
مدیریت و بهره برداری موثر از فن آوری های اطلاعاتی و روزآمد |
· ایجاد شبکه های پیشرفته و هم افزا از واحدهای اطلاع رسانی حوزوی و همسو برای ارائه محتوا و اطلاعات در سطوح ملی و فراملی · مدیریت هوشمندانه در بهره برداری از علوم و فن آوری های روزآمد برای گسترش فعالیت های علمی-فرهنگی حوزه های علمیه |
[1] مصوبه شورای عالی حوزه های علمیه؛ شماره جلسه: 179؛ تاریخ جلسه: 25/10/1394؛ تاریخ ثبت: 21/01/1395